Over ons

Klavarskribo is een muziekschrift dat is uitgevonden om de leesbaarheid van bladmuziek te gemakkelijker te maken. Het Klavar-muziekschrift is een muzieknotatie voor klavierinstrumenten omdat de muziekbalk vergeleken kan worden met een klavier van bijvoorbeeld accordeon, orgel of piano. Er wordt gewerkt met witte en zwarte noten (vergelijkbaar met witte en zwarte toetsen), wat betekent dat er geen kruizen en mollen, herstellingstekens en verschillende muzieksleutels aanwezig zijn.

Hierboven ziet u een afbeelding van het klavier. Het klavier bestaat uit zwarte en witte toetsen. De zwarte toetsen op het klavier staan in groepjes van twee en drie bij elkaar. Let goed op deze groepering, want dit is één van de belangrijkste uitgangspunten van het Klavar muziekschrift.

Het klavier van uw piano kan een afwijkende grootte hebben, altijd is er echter sprake van een ‘centrale C’. Dat is een witte toets, ongeveer in het midden van het klavier, links naast twee zwarte toetsen. Heeft u de centrale C gevonden? Plak er dan tijdelijk een stickertje op. U hoeft er dan niet verder naar te zoeken.

Net als de zwarte toetsen hebben ook de witte toetsen, als witte open noten, hun eigen plekje op de Klavar notenbalk. Witte noten worden aangeduid met een rondje. Anders dan de zwarte noten, staan de witte noten niet óp, maar naast de lijnen van de notenbalk, op precies dezelfde manier als de witte toetsen naast de zwarte toetsen op uw klavier staan.

De uitvinder van de Klavarskribo muzieknotatie, de heer Cornelis Pot, leefde van 1885 tot en met 1977. Opgroeiend temidden van techniek leerde hij piano en viool te spelen. In deze periode probeerde hij een tekening, een soort plattegrond, te maken van de noten die hij moest spelen. De geheimtekens van het oude muziekschrift wilde hij persé éénmaal ontrafelen, om ze daarna voorgoed in kaart te brengen.

Cor Pot was bekend met enkele voorstellen voor het verbeteren van het oude muziekschrift. Hij had grote belangstelling voor de zuivere toonhoogten in de muziek. Hij bestudeerde de theorie met behulp van logaritmische rekenschuiven en construeerde een toongenerator. Hiermee kon hij de verschillen in toonhoogte laten horen die optreden bij zeer zuivere zang en vioolspel. Al doende groeide het besef, dat de intonatie van zuivere toonhoogten door de uitvoerende musicus op het muzikaal gehoor gemaakt moet worden. Hierbij hebben musici geen enkele steun aan de kruisen en mollen van het oude muziekschrift.

Vaak heeft Cor Pot zich verwonderd dat Bach wél de zuivere toonhoogten geweld aandeed. Dat deed Bach door deze tot twaalf per octaaf te beperken, zoals bij piano en orgel, maar zonder het muziekschrift aan te passen. Dat gebeurde pas in 1930. Toen gaf Cor Pot zijn muziekschrift een naam: Klavarskribo, de vertaling van klavierschrift in esperanto.

Een grote dag brak aan, 1 november 1931. De dag waarop de muziekrecensenten van de grote bladen waren uitgenodigd om met het nieuwe muziekschrift kennis te maken. Tevens konden zij een, aan een vleugel verbonden, muziekschrijfmachine bewonderen. Natuurlijk bleef ook de wetenschappelijke verantwoording, met logarithmen en millioctaven, hen niet bespaard!

Met drie man sterk werd, in een oud postkantoor, begonnen met het vertalen van muziekstukken van het oude schrift naar het nieuwe. De Klavar-muziekboeken bleken echter onverkoopbaar. Cor Pot had gedacht dat het muziekschrift zichzelf voldoende verklaarde. Maar voor het leren bespelen van een instrument, is begeleiding nodig. Wachten op invoering door docerende musici bleek veel te lang te duren. Zo ontstond de gedachte om – naar buitenlands voorbeeld – schriftelijke muzieklessen uit te geven. Hoewel uit nood geboren, een doorslaand succes. Het voortbestaan van Klavarskribo was verzekerd. Een groot deel van alle bestaande muziekstukken werd en wordt sindsdien in Klavarskribo uitgegeven.

In die tijd werd lesgegeven aan kinderen en ouderen. Aan een zangklas en aan een harmoniegezelschap. Deze leerlingen gaven ook uitvoeringen. Eerst in Slikkerveer (Gemeente Ridderkerk), later in ‘De Doelen’ in Rotterdam en tenslotte in het Amsterdamse concertgebouw. Hoogtepunten waren het ‘Prima Vista’ 2-stemmig zingen door een schoolklas en de huldigingsmars van Grieg door het Slikkerveers harmoniegezelschap.

In de tweede wereldoorlog bleef men veelal thuis en maakte men vaak muziek. Klavarskribo was aan het einde van de oorlog totaal uitverkocht. Na de oorlog ging men weer naar bioscoop, theater en concertzaal. En weer later deed het televisietoestel zijn intrede in vele huiskamers. Klavarskribo ging door en niet zonder succes.

Cor Pot heeft tot het eind van zijn leven de zaak zelf willen en kunnen leiden. Met vooruitziende blik heeft hij reeds lang tevoren in zijn testament vastgelegd dat Klavarskribo, bij zijn overlijden, als stichting zou blijven voortbestaan.
En zo geschiedde.